Wybrane statystyki dotyczące rozwodów w Unii Europejskiej w w Polsce

Mąż, czy żona - kto częściej składa pozew o rozwód? Jakie są przyczyny rozwodów? Jak długo trwa postępowanie w sprawie o rozwód?

Rozwody w Unii Europejskiej według Eurostat - ponad dwukrotnie więcej rozwodów w Unii Europejskiej, niż 50 lat temu

Badania statystyczne dotyczące rozwodów w krajach Unii Europejskiej prowadzone są przez Eurostat od 1964 r. W ciągu 57 lat współczynnik rozwodów wzrósł w Unii Europejskiej ponad dwukrotnie.

Według ostatnich dostępnych statystyk, które zostały opublikowane przez Eurostat w 2022 r. (a które obrazują sytuację, jaka miała miejsce w 2020 r.) w krajach członkowskich Unii Europejskiej w 2020 r. doszło do 800 000 rozwodów, podczas gdy zawarto w tym samym czasie 1 400 000 małżeństw. Przedmiotowe dane wyrażone zostały przez Eurostat poprzez odpowiednie współczynniki, tj.: - 3,2 małżeństwa na 1000 osób w 2020 r.; oraz - 1,6 rozwody na 1000 osób w 2020 r. (współczynnik ten wynosił w 1964 r. 0,8).

Ze statystyk wynika, że najczęściej w 2020 r. rozwodzili się Łotysze, Litwini, Duńczycy, Szwedzi oraz Finowie.

Najrzadziej rozwodzili się natomiast obywatele Malty i Słowenii.

Polacy znajdują się wprawdzie w połowie tej stawki, ale zauważyć należy, że już nawet jedna trzecia zawieranych w Polsce małżeństw kończy się rozwodem.

Rozwody w Polsce według Eurostat - liczba rozwodów w Polsce rośnie w podobnym tempie, jak w przypadku innych krajów Unii Europejskiej

W Polsce współczynnik rozwodów według Eurostat wynosił w 1964 r. 0,7, natomiast w 2020 r. 1,4, a zatem, również w przypadku naszego kraju można zaobserwować dwukrotny wzrost rozwodów na przestrzeni ostatnich 57 lat. W wybranych latach w przedmiotowym okresie, współczynnik ten kształtował się następująco: 1970 r. - 1,1, 1980 r. - 1,1, 1990 r. - 1,1, 2000 r. - 1,1, 2010 r. - 1,6, 2017 r. - 1,7, 2018 r. - 1,7, 2019 r. - 1,7, 2020 r. - 1,4.

Interesujące dane wynikają także ze starszych danych Eurostat prezentowanych w ramach projektu pilotażowego realizowanego przez Eurostat wraz z państwami członkowskimi UE. Mianowicie rozwiedzeni małżonkowie przeżywają ze sobą średnio ok. 14 lat (staż małżeński nieznacznie się wydłuża); z roku na rok są też trochę starsi. Statystyczny rozwiedziony mężczyzna miał w 2013 r. – średnio – 40-41 lat, kobiety były o ponad 2 lata młodsze.

rozwiedzeni małżonkowie przeżywają ze sobą średnio ok. 14 lat

średni wiek rozwiedzionego mężczyzny

średni wiek rozwiedzionej kobiety

Rozwody w Polsce według danych Głównego Urzędu Statystycznego oraz Ministerstwa Sprawiedliwości

Liczba postępowań sądowych w sprawach o rozwód w ostatnich pięciu latach utrzymywała się na względnie podobnym poziomie wynoszącym około 80 000 wnoszonych spraw rocznie. Dla przykładu w 2015 r. było to 86 900 spraw, a w roku 2020 r. 76 400 spraw.

Mąż, czy żona? Kto częściej składa pozew w sprawie o rozwód?

Według ostatnich danych Głównego Urzędu Statystycznego 66% pozwów o rozwód wnoszonych jest przez kobiety. W Polsce w 2020 r. prawomocnie zakończyły się 51 164 postępowania w sprawie o rozwód, z czego 33 802 postępowania toczyły się z powództwa żony, a tylko 17 362 postępowań toczyło się z powództwa męża. Statystyka ta jest w zasadzie niezmienna w ostatnich latach.

Jak długo trwa postępowanie w sprawie o rozwód?

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że postępowanie rozwodowe najczęściej trwa od 7 do 11 miesięcy (jest tak w 32% przypadków). Bardzo często postępowanie rozwodowe trwa jednak poniżej pół roku - 2 do 3 miesięcy w 20% przypadków oraz 4 do 6 miesięcy w 19% przypadków. 17% postępowań w sprawie o rozwód zakończy się w czasie do jednego roku, a tylko 5% postępowań trwa 2 lata albo więcej.

Tyle statystyka - w rzeczywistości bowiem to jak długo trwa postępowanie w sprawie o rozwód w konkretnej sprawie zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od tego ile kwestii będzie musiał rozstrzygnąć sąd w danym postępowaniu, a zatem istotne będzie to czy strony żądają ustalenia osoby winnej za rozkład pożycia, czy też wnoszą o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie, jak również to, czy przedmiotem rozstrzygnięcia będzie także sytuacja małoletnich dzieci stron - wówczas bowiem sąd będzie musiał rozstrzygnąć o takich kwestiach, jak władza rodzicielska, kontakty z dziećmi oraz alimenty. Możliwe w postępowaniu są także rozstrzygnięcia dotyczące mieszkania małżonków, a tylko wyjątkowe sprawy dotyczące podziału majątku Ponadto długość postępowania zależała będzie od liczby oraz rodzaju dowodów, o których przeprowadzenie strony wniosą w postępowaniu, w tym od liczby zgłoszonych świadków. Ważny jest tutaj również oczywiście sprawny sposób procedowania konkretnego składu sędziowskiego, jak również liczba spraw znajdujących się w danym sądzie, co będzie miało bezpośrednie znaczenie dla terminów wyznaczanych rozpraw.

Długość postępowania w sprawie o rozwód

w ujęciu procentowym oraz według liczby zakończonych spraw w 2020 r.

Kwestia orzekania lub braku orzekania o winie za rozkład pożycia małżeńskiego jest z całą pewnością jednym z czynników mających największy wpływ na długość postępowania, co pokazują poniższe wykresy. W przypadku postępowań trwających, co najmniej 2 lata 56% z nich kończy się orzeczeniem zawierającym rozstrzygnięcie odnośnie winy stron. Jeżeli zatem zależy nam na szybkim wydaniu orzeczenia przez sąd warto rozważyć możliwość rezygnacji z domagania się takiego orzeczenia (po szczegółowej analizie sytuacji faktycznej i prawnej dokonanej wspólnie z pełnomocnikiem).

Statystyki dotyczące rozstrzygnięć sądów o winie stron

W Polsce najczęściej wydawane są wyroki w sprawach o rozwód nie zawierające rozstrzygnięcia o winie stron. W 2015 r. takich orzeczeń było 49,8 tys. tj. 74,1% ogółem, natomiast w 2020 r. zapadło 40,8 tys. takich rozstrzygnięć tj. 79,7% ogółem.

W przypadku natomiast, gdy sąd rozstrzyga już o winie małżonków, najczęściej orzekane są rozwody z winy męża. W 2015 r. takich wyroków było 11,6 tys. tj. 17,3%, a w 2020 r. – 6,6 tys. tj. 12,9% ogółem we wszystkich postępowaniach w sprawach o rozwód.

Orzeczenia stwierdzające, iż winę za rozkład pożycia małżeńskiego stron ponoszą obie strony występowały w 2015 r. w przypadku 5% spraw, a w 2020 r. w przypadku 4,3% spraw.

Co ciekawie, w ocenie sądów kobiety najczęściej nie są winne za rozkład pożycia małżeńskiego. Z winy żony orzekano rozwód w 2015 r. w przypadku 3,6% wszystkich spraw, a w 2020 r. w przypadku 3,2% wszystkich spraw.

Najczęstsze przyczyny rozwodów

Najczęściej do rozwodu nie dochodzi z jednej tylko przyczyny, a na rozkład pożycia małżeńskiego stron składa się suma przyczyn powstałych w ciągu dłuższego okresu czasu.

Poddając jednak analizie orzeczenia, które zapadały w polskich sądach w ostatnich latach możemy stwierdzić, iż najczęstszymi powodami rozwodów były:

• niezgodność charakterów (w 2015 r. w 41,6%, a w 2020 r. w 46,4% przypadków);

• niedochowanie wierności (w 2015 r. w 21,2%, a w 2020 r. w 20,7% przypadków);

• nadużywanie alkoholu (w 2015 r. w 17,1%, a w 2020 r. w 14,1% przypadków);

• nieporozumienia na tle finansowym (w 2015 r. w 7,5, a w 2020 r. w 7,3% przypadków);

• naganny stosunek do członków rodziny (w 2015 r. w 5,2%, a w 2020 r. w 4,9% przypadków);

• trudności mieszkaniowe (w 2015 r. w 1,4%, a w 2020 r. w 2,4% przypadków)

Kolejne najczęściej wskazywane przyczyny to niedobór seksualny, różnice światopoglądowe, a także dłuższa nieobecność.

Powierzenie władzy rodzicielskiej

Bardzo interesująca statystyka obrazująca także niedawne zmiany w zakresie przepisów prawa, dotyczy kwestii władzy rodzicielskiej. Jeszcze w 2015 r. władza rodzicielska powierzana była najczęściej wyłącznie matce (58,8% przypadków), podczas gdy wyłącznie ojcu władza rodzicielska powierzana była w tylko w 4,5% przypadków. Władza rodzicielska obojgu rodzicom powierzana była w 34,8%.

Natomiast w 2020 r. władza rodzicielska powierzana była najczęściej obojgu rodzicom, co miało miejsce w 64,8% przypadków. Władza rodzicielska tylko matce powierzana była w 30,2% przypadków. Władza rodzicielska tylko ojcu powierzana była natomiast wyłącznie w 3,1% przypadków.